Ouders die uit elkaar gaan, staan voor de moeilijke opdracht om, ondanks de pijn van de scheiding, constructief met elkaar om te gaan rondom de opvoeding van de kinderen. Dat is niet gemakkelijk en kan gepaard gaan met heftige conflicten tussen ex-partners. Vertrouwen lijkt een belangrijk middel om conflicten tegen te gaan. Vertrouwen is namelijk essentieel om conflicten constructief op te kunnen lossen. Vertrouwen stimuleert positieve processen, zoals vergeving en waardering van je partner. Tegelijkertijd gaat vertrouwen slecht samen met negatieve processen, zoals minachting van de partner en het vijandig interpreteren van gedrag. Deze negatieve processen spelen juist een belangrijke rol in het voortbestaan van conflicten, terwijl de positieve processen conflicten kunnen verminderen.

Het huidige onderzoek probeerde te begrijpen wat de rol van vertrouwen is in conflicten en hoe ouders elkaar hierin beïnvloeden. Aan dit onderzoek deden 116 ex-partners mee, die deelnamen aan de therapie Kinderen uit de Knel. De ouders vulden vragenlijsten in voorafgaand aan de therapie. Naast vragen over vertrouwen en conflicten, vulden ouders ook vragen in over positieve en negatieve processen:

Positieve processen

1. Vergeving van de ex-partner
2. Waardering van de ex-partner

Negatieve processen

1. Minachting van de ex-partner
2. Vijandige attributies: de mate waarin een ouder het gedrag van de ex-partner negatief en vijandig interpreteert (bijvoorbeeld ervan uitgaan dat het gedrag expres was en nooit zal veranderen)

Mannen en vrouwen scoorden even hoog op vertrouwen en op deze positieve en negatieve processen. Ouders met een langere relatie hadden gemiddeld genomen meer vertrouwen in elkaar. De duur sinds de scheiding hing niet samen met de mate van conflicten.

Vertrouwen hing negatief samen met conflicten. Ouders die zeiden dat ze hun ex-partner vertrouwden, rapporteerden minder conflicten. Daarnaast hing vertrouwen samen met de positieve en negatieve processen (vergeving, waardering, minachting en vijandige attributies). En deze processen waren weer voorspellend voor conflicten. Kortom, ouders die vertrouwen hadden in hun ex-partner, voelden minder minachting, hadden minder vijandige attributies, voelden meer vergeving en meer waardering voor hun ex-partner en dit leidde tot minder conflicten met hun ex-partner.

Opvallend was dat een deel van deze processen niet alleen binnen een ouder speelde, maar ook tussen ouders. Dus als Nicky meer vertrouwen heeft in Noa, rapporteert niet alleen Nicky zelf, maar ook Noa minder conflicten. En als Noa minder negatieve en meer positieve gevoelens heeft (vergeving, waardering, minachting en vijandige attributies), leidt dit tot minder conflicten volgens Nicky, en andersom. Daarnaast was er een partner-effect van vertrouwen op conflicten via vijandige attributies en waardering, maar niet via minachting en vergeving. Dus, als Nicky meer vertrouwen heeft in Noa, heeft Noa minder vijandige attributies en meer waardering voor Nicky en daardoor minder conflicten. Kortom, ouders beïnvloeden elkaar; hoe ouders over hun ex-partner denken en voelen hangt samen met de mate waarin de ex-partner conflicten rapporteert.

Het is belangrijk te realiseren dat dit onderzoek correlationeel was. Dit betekent dat alle aspecten op hetzelfde moment gemeten zijn en we daardoor niet zeker weten wat oorzaak en gevolg is. Waarschijnlijk beïnvloeden al deze processen elkaar continue en kunnen elkaar daardoor versterken. Vertrouwen leidt tot meer positieve en minder negatieve processen, wat leidt tot minder conflicten en deze vermindering van conflicten verhoogt weer het vertrouwen in de ander.

Vertrouwen lijkt een belangrijke rol te spelen in conflicten tussen ex-partners. Dit onderzoek suggereert dat vertrouwen niet alleen eigen gedrag en gevoelens kan beïnvloeden, maar dat vertrouwen ook te zien of te voelen is voor de ex-partner, en daarmee het gedrag van de ex-partner kan beïnvloeden.

Dit artikel is opgenomen in:
Bertoni, A.; Donato, S.; Molgora, S. (ed.). When “we” are stressed: A dyadic approach to coping with stressful events. pp. 87-105. Hauppauge, NY : Nova Science Publishers. ISBN: 9781536133509.